Rối loạn cương: bệnh lý làm mất đi phong độ nam giới

Rối loạn cương dương là bệnh lý gây nhiều phiền toái cho nam giới trong đời sống tình dục. Vì thế, những cách chữa rối loạn cương dương hiệu quả luôn giành được nhiều sự quan tâm. Mỗi giai đoạn bệnh sẽ có các phương pháp điều trị phù hợp. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng bất kì phương pháp nào để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả điều trị.

Tổng quan về bệnh rối loạn cương dương

Rối loạn cương dương là tình trạng dương vật cương không đủ cứng hay không đủ khả năng duy trì sự cương cứng nhằm tiến hành thỏa mãn trọn vẹn các hoạt động tình dục. Đây là một trong những biểu hiện của bệnh yếu sinh lý ở phái mạnh. 

Hiện tượng cương là quá trình sinh lý rất phức tạp. Quá trình này có sự tham gia của những hệ thống thần kinh, tâm thần, nội tiết, mạch máu, cấu trúc của dương vật… để đưa máu tới thể hang nhiều, giúp dương vật căng cứng. Vì thế, bất kỳ trở ngại nào trong quá trình này dù nhỏ nhất cũng có khả năng gây rối loạn cương.

Do đó, rối loạn cương có thể là do một nguyên nhân hoặc do sự phối hợp của nhiều nguyên nhân khác nhau. Năm nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là nội tiết tố, thần kinh, tâm thần, hệ thống mạch máu dương vật và những nguyên nhân bất thường về hình thể cấu trúc của dương vật. Ngoài ra, các chấn thương vùng chậu, bộ phận sinh dục và sử dụng thuốc cũng là những nguyên nhân thường gặp.

Phát hiện bị rối loạn cương dương phải làm sao?

Một số người bệnh cho rằng rối loạn cương dương là bệnh lý không quá nguy hiểm, có thể tự khỏi, không cần điều trị. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Tuy nhiên, với các trường hợp nhẹ hoặc bệnh mới khởi phát, nam giới có thể cải thiện tình trạng này bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống và thay đổi thói quen sinh hoạt. Khi bệnh tiến triển ở mức độ trung bình, nam giới nên nhanh chóng đi đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Khi nghi ngờ mắc chứng rối loạn cương dương, nam giới nên chủ động thăm khám sớm để xác định nguyên nhân. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả điều trị. Việc trì hoãn thăm khám có thể gây nhiều khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân gây rối loạn cương dương

Phần lớn các rối loạn cương dương đều liên quan tới rối loạn mạch máu, thần kinh, tâm lý và hormone. Dùng thuốc cũng có thể là nguyên nhân. Rối loạn cương dương nguyên phát có tỉ lệ thấp, thường là do sự bất thường hoặc bẩm sinh của cơ thể.

Các vấn đề tâm lý cũng là nguyên nhân phổ biến gây rối loạn cương. Yếu tố này cần được xem xét trong trong mọi trường hợp mắc rối loạn cương dương. Nam giới có thể bị trầm cảm hoặc âu lo, căng thẳng kéo dài trong đời sống cá nhân, cảm giác tội lỗi hoặc sợ hãi không muốn quan hệ tình dục… Các yếu tố tâm lý này hoàn toàn có thể cải thiện bởi các bác sĩ hoặc chuyên viên tâm lý.

70% trường hợp rối loạn cương tới từ các nguyên nhân tổn thương thực thể như:

• Những bệnh lý ảnh hưởng mạch máu, hạn chế dòng máu tới dương vật như: Đái tháo đường, bệnh tim, huyết áp cao hoặc tăng cholesterol trong máu… Phổ biến nhất là bệnh xơ vữa động mạch hang dương vật, nguyên nhân do hút thuốc và đái tháo đường. Xơ vữa động mạch đi kèm thoái hóa tự nhiên sẽ làm giảm khả năng giãn của động mạch và giãn cơ trơn thành mạch, giảm lượng máu đi đến dương vật. Dùng trazodone, ma tuý, rượu và bệnh hồng cầu hình liềm có khả năng gây xơ hóa dương vật, giảm lưu lượng máu cần thiết tới dương vật để cương cứng.

• Các nguyên nhân gây suy giảm sự dẫn truyền thần kinh từ hệ thần kinh trung ương tới dương vật như: Bệnh xơ cứng rải rác, Parkinson, bệnh lý tủy sống, những bệnh thần kinh ngoại biên, tự chủ.

• Rối loạn nội tiết: Nam giới bị giảm testosterone trong máu (mãn dục nam), tăng prolactin do tuyến yên tiết ra, suy tuyến giáp… có nguy cơ cao bị rối loạn cương.

• Những biến chứng của phẫu thuật tại vùng chậu như điều trị ung thư, cắt tuyến tiền liệt; cắt bỏ bàng quang triệt để; phẫu thuật ung thư trực tràng; phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt qua đường niệu đạo…

• Chấn thương: Một số chấn thương có thể gây rối loạn cương dương như chấn thương sọ não, tủy sống, xương chậu…

• Một số thuốc điều trị: Các loại thuốc huyết áp cao, thuốc lợi tiểu, thuốc chống loạn nhịp tim, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần… có thể khiến nam giới đối mặt với hội chứng rối loạn cương dương.

• Bệnh trầm cảm, căng thẳng, lo âu kéo dài.

• Vùng chậu chịu áp lực lớn trong thời gian dài.

Cách chữa rối loạn cương dương hiệu quả nhất

1. Uống thuốc

Hiện nay có một số loại thuốc giúp quá trình điều trị rối loạn cương trở nên đơn giản, không xâm hại, hiệu quả cao (75% – 80%), ít tác dụng phụ, điển hình là nhóm thuốc ức chế men phosphodiesterases 5 (PDE-5). Có ba nhóm thuốc ức chế PDE-5 thường được dùng là sildenafil, vardenafil và tadalafil.

Các loại thuốc này giúp tăng lượng máu đến dương vật, hỗ trợ nam giới cương cứng hiệu quả. Thuốc phát huy tác dụng tạo độ cương cần thiết sau khi uống chỉ khoảng 30 – 60 phút.

2. Các phương pháp không xâm lấn

• Vòng đai co thắt: Áp dụng cho các trường hợp không duy trì được cương cứng đủ lâu.

• Thiết bị cương cứng hút chân không: Đây là một thiết bị hút chân không kéo máu vào dương vật qua hoạt động hút, sau đó một vòng đàn hồi được đặt ở gốc của dương vật để duy trì sự cương cứng. Nhược điểm là gây bầm tím dương vật, lạnh đầu dương vật, thiếu tự nhiên.

Hiện nay, do sự tiến bộ về các thuốc điều trị và phẫu thuật vi phẫu nên các biện pháp không xâm lấn trên hầu như không còn được áp dụng nữa.

3. Phẫu thuật

Nếu việc điều trị nội khoa thất bại, bác sĩ có thể xem xét chỉ định phẫu thuật cấy ghép một bộ phận dương vật giả – Thể hang nhân tạo. Bộ phận cấy ghép giả sẽ gồm những thanh silicone bán cứng và một số thiết bị gồm nhiều thành phần giúp bơm phồng bằng nước muối.

Một số biện pháp tự nhiên khắc phục tình trạng rối loạn cương không dùng thuốc

1. Chế độ ăn

Chế độ ăn uống rất quan trọng trong việc cải thiện tình trạng yếu sinh lý ở nam giới. Bộ phận sinh dục và khả năng sinh lý của phái mạnh chỉ phát triển tốt khi cơ thể được bổ sung đủ dưỡng chất cần thiết như sắt, kẽm, magie… Chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng độ “nhạy” cho những tế bào thần kinh, nhờ đó cải thiện tình trạng rối loạn cương dương, tăng chất lượng đời sống tình dục.

 Khi bị rối loạn cương dương, chế độ ăn uống của người bệnh nên tuân theo các nguyên tắc gồm:

• Cân đối các thành phần dinh dưỡng trong bữa ăn, tránh bổ sung quá nhiều đạm, chất béo hoặc ăn uống kiêng khem quá mức.

• Ăn đúng giờ, đủ bữa, tránh nhịn ăn hoặc ăn uống không kiểm soát.

• Ăn chín uống sôi, nhai thức ăn kỹ… sẽ giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.

• Tăng cường các loại thực phẩm lành mạnh để nâng cao sức khỏe toàn diện, cải thiện hoạt động tuần hoàn máu. Người bệnh cần tránh những thực phẩm và thức uống gây tổn thương hệ thần kinh và mạch máu.

Các thực phẩm nên được bổ sung vào bữa ăn hàng ngày như:

• Hải sản: Hàu, cua biển, tôm, bào ngư…

• Thực phẩm protein có chứa l-arginine: Gia cầm, thịt đỏ, óc chó, cá, nước ép nho, các chế phẩm từ sữa…

• Thực phẩm chứa nhiều flavonoid: Dưa hấu, cà chua, maca, các loại cá béo, chuối, cần tây, lựu, bông cải xanh, củ cải trắng, củ dền…

2. Tập thể dục

Một số nghiên cứu cho thấy hoạt động thể chất có thể giúp bảo vệ và cải thiện tình trạng rối loạn cương dương. Biện pháp này đặc biệt hiệu quả với các trường hợp béo phì, lười vận động hoặc mắc các bệnh tim mạch.

Nghiên cứu vào năm 2018 nhận thấy tập thể dục nhịp điệu với cường độ từ trung bình đến cao trong 40 phút/ngày, 4 lần/tuần trong 6 tháng có thể giúp thuyên giảm rối loạn cương dương. Nam giới có thể tham gia các hoạt động như: 

• Chạy bộ.

• Đi bộ nhanh.

• Đạp xe.

• Bơi lội.

Các hoạt động thể chất giúp cải thiện sức khỏe mạch máu, giảm căng thẳng và tăng testosterone. Điều này hỗ trợ rất tốt cho quá trình điều trị rối loạn cương.

3. Giấc ngủ

Ngủ đủ giấc không chỉ giúp nâng cao sức khỏe mà còn cải thiện chứng rối loạn cương dương hiệu quả. Theo một nghiên cứu vào năm 2017, những người đàn ông làm việc ca đêm (thường xuyên ngủ không đủ giấc) có nguy cơ mắc rối loạn cương rất cao.

Một nghiên cứu vào năm 2019 cũng cho thấy rối loạn giấc ngủ kéo dài có thể dẫn tới tình trạng rối loạn cương dương. Ngủ không đủ giấc có thể gây giảm testosterone ở nam giới. Sự sụt giảm này có thể gây rối loạn cương. Giảm cân

Theo nghiên cứu vào năm 2020, rối loạn cương dương thường xuất hiện ở nam giới béo phì, thừa cân. Một nghiên cứu khác vào năm 2014 cho thấy phẫu thuật cắt bỏ dạ dày có thể giúp cải thiện sức khỏe mạch máu, từ đó làm thuyên giảm tình trạng rối loạn cương ở nam giới béo phì. Ngoài ra, nghiên cứu vào năm 2017 cũng cho thấy bệnh rối loạn cương có thể cải thiện sau khi người bệnh béo phì thực hiện phẫu thuật giảm cân (bariatric surgery).

4. Liệu pháp tâm lý

Trong một số trường hợp, chứng rối loạn cương là kết quả của sự kết hợp các vấn đề thể chất và tâm lý. Người bệnh có thể lo sợ thất bại hoặc mắc các chấn thương tình dục.

Mặt khác, chứng rối loạn cương dương có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe tâm thần (mental health) khác như đau khổ, tuyệt vọng, cảm thấy không được tôn trọng… Tất cả các yếu tố tâm lý này đều có thể khiến tình trạng rối loạn cương trầm trọng hơn. Lúc này, việc cải thiện các vấn đề tâm lý có thể giúp thuyên giảm chứng rối loạn cương.

Theo một nghiên cứu vào năm 2021, các can thiệp tâm lý như liệu pháp hành vi nhận thức CBT (cognitive behavioral therapy) đặc biệt hiệu quả khi được kết hợp với thuốc điều trị rối loạn cương.

5. Liệu pháp tình dục

Khoảng 10% – 25% nam giới bị rối loạn cương không rõ nguyên nhân. Tình trạng này gọi là rối loạn cương dương vô căn, thường là do các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm hoặc do lo lắng khi quan hệ tình dục gây ra.

Một nghiên cứu vào năm 2020 cho thấy liệu pháp tình dục hành vi nhận thức CBST (cognitive behavior sex therapy) và thuốc đều có hiệu quả đối với người bệnh rối loạn cương vô căn. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tham gia các buổi tư vấn với người bạn đời để giúp đối phương hiểu rõ tình trạng của bạn. Từ đó, cả hai có thể cùng nhau tìm được giải pháp phù hợp trong đời sống tình dục.

6. Giảm rượu

Theo một nghiên cứu vào năm 2018, uống một lượng rượu vừa phải (ít hơn 21 ly/tuần) có thể giảm nguy cơ mắc chứng rối loạn cương dương. Mặt khác, tiêu thụ thức uống này thường xuyên có thể không ảnh hưởng đáng kể đến bệnh rối loạn cương.

Tuy nhiên, các nghiên cứu khác đã cho thấy sự tương quan giữa sử dụng rượu và chứng rối loạn cương. Nghiên cứu vào năm 2018 phát hiện ra rằng rối loạn chức năng tình dục, đặc biệt là rối loạn cương, thường gặp ở những người mắc hội chứng nghiện rượu. Ngoài ra, nghiên cứu vào năm 2020 cũng xác định rượu là một yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

Vì thế, cần có thêm nghiên cứu về vai trò của rượu trong việc gây bệnh. Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật (CDC) khuyến cáo nam giới nên sử dụng ít đồ uống có cồn để đảm bảo an toàn cho khả năng sinh lý.

7. Cai thuốc lá

Hút thuốc là một trong các yếu tố gây bệnh thường gặp. Thói quen xấu này có thể làm tổn thương các mạch máu, ngăn máu đến dương vật để cương cứng.

Hút thuốc cũng có thể làm giảm lượng oxit nitric tự nhiên trong cơ thể. Chất này giúp giãn cơ trơn thành mạch, tăng cường lưu thông máu. Các yếu tố này rất quan trọng trong quá trình cương cứng của dương vật.

Theo nghiên cứu vào năm 2015, hút thuốc thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn cương. Ở người rối loạn cương dương, thói quen xấu này có thể làm bệnh trầm trọng hơn.

Một số thiệt hại do hút thuốc có thể không phục hồi được. Tóm lại, bỏ hút thuốc, đặc biệt là đối với nam giới dưới 50 tuổi, là điều quan trọng trong quá trình điều trị bệnh.

Nên làm gì khi các biện pháp điều trị tự nhiên không hiệu quả?

Nếu đã thay đổi lối sống và chế độ ăn uống mà bệnh vẫn không thuyên giảm, nam giới nên nhanh chóng đi tới các cơ sở y tế uy tín. Bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán và có hướng xử trí phù hợp, giúp bạn cải thiện bệnh hiệu quả hơn. Nếu trì hoãn điều trị, nam giới không chỉ gặp nhiều phiền toái khi quan hệ tình dục mà còn có thể gặp phải nhiều biến chứng của bệnh.

Một số câu hỏi thường gặp về rối loạn cương dương

1. Rối loạn cương dương có tự khỏi không?

Rối loạn cương dương tạm thời là trạng thái sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp đi lặp lại thường xuyên có thể gây cản trở khi nam giới quan hệ tình dục. Nếu chỉ là trạng thái tạm thời, rối loạn cương dương có thể tự khỏi. Với điều kiện là người bệnh phải điều chỉnh thói quen sinh hoạt, áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và thường xuyên rèn luyện thể chất để nâng cao sức khỏe tổng thể, bao gồm cả khả năng sinh lý.

Ngoài ra, người bệnh nên loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây rối loạn cương dương như hút thuốc, lạm dụng thức uống có cồn. Theo một nghiên cứu vào năm 2014 cho thấy 29% trường hợp mắc bệnh được điều trị khỏi nhờ áp dụng những biện pháp phù hợp trong 5 năm.

2. Bệnh rối loạn cương dương có chữa được không?

Nếu rối loạn cương do lối sống, tình trạng sức khỏe hoặc các loại thuốc đang dùng, nam giới có thể khắc phục bằng cách điều chỉnh các yếu tố này. Một số trường hợp có thể khỏi bệnh sau điều trị phẫu thuật. Thuốc điều trị cũng có thể giúp cải thiện tình trạng rối loạn cương. Tuy nhiên, để việc điều trị đạt hiệu quả cao, người bệnh nên nhanh chóng đi khám ngay khi có dấu hiệu, đảm bảo tuân thủ theo chỉ dẫn từ bác sĩ, kết hợp thay đổi lối sống và chế độ ăn uống.

Cập nhật gần nhất: 10/10/2023 bởi BS. Danh Thanh Tâm